Muzeum Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku

anna-i-jaroslawDom Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku powstał w 1928 roku. Wybudował go Annie ojciec – Stanisław Wilhelm Lilpop, polski przemysłowiec, podróżnik i fotograf.

Anna i Jarosław nazwali posiadłość Stawiskiem i mieszkali w niej ponad pół wieku, chętnie udostępniając ją licznym znajomym, przyjaźniąc się z mieszkańcami pobliskiej Podkowy Leśnej, pierwszego w Polsce miasta-ogrodu, zbudowanego według koncepcji angielskiego architekta Ebenezera Howarda. Wśród Ich najbliższych sąsiadów byli m. in. Irena Krzywicka, Benedykt Hertz i Pola Gojawiczyńska. Tu wychowały się dwie córki Iwaszkiewiczów – Maria i Teresa oraz powstały najlepsze utwory Jarosława Iwaszkiewicza.

Stawisko było ważnym ostawisko-front-budynkuśrodkiem życia kulturalnego w okresie przedwojennym oraz miejscem spotkań bohemy w czasach PRL-u. Iwaszkiewiczów odwiedzali m.in. pisarze: Jan Lechoń, Jerzy Mieczysław Rytard, Paweł Hertz, Antoni Słonimski, Julian Tuwim, Stanisław Baliński, Irena Krzywicka, Czesław Miłosz, Jerzy Andrzejewski, Stanisław Dygat, Krzysztof Kamil Baczyński, Jan Parandowski, Pola Gojawiczyńska oraz muzycy: Karol Szymanowski, Artur Rubinstein, Roman Jasiński, Zygmunt Mycielski, Witold Lutosławski.

Szczególną rolę odegrało Stawisko w latach okupacji, stając się schronieniem dla wielu osób, nie tylko artystów. Dom Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów gościł w tym czasie m.in. Leona Schillera, Stanisława Piętaka, Andrzeja Panufnika. Po Powstaniu Warszawskim w Stawisku zatrzymali się na dłużej Pola Gojawiczyńska, Jerzy Andrzejewski, Władysław Tatarkiewicz, Adam Grzymała-Siedlecki, Roman Jasiński, Jerzy Waldorff. Za pomoc okazaną Żydom w czasie wojny Anna i Jarosław zostali pośmiertnie uhonorowani medalami Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

biurko-iwaszkiewiczastawisko-bibliotekaWnętrze domu zachowało charakter zamożnego polskiego dworu ze zbiorami XIX i XX-wiecznego malarstwa oraz innych dzieł sztuki, z pięknie utrzymanymi meblami i sprzętami codziennego użytku. W nietkniętym stanie zachowały się gabinet pisarza, biblioteka, sypialnia, pokój gościnny, hall wejściowy oraz klatka schodowa.

Lata powojenne były dla Iwaszkiewicza okresem intensywnej twórczości literackiej i wzmożonej aktywności społecznej (prezes Związku Literatów Polskich, poseł na Sejm, prezes Rady Nadzorczej Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Włoskiej, przewodniczący Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej, przewodniczący Komitetu Obrońców Pokoju i in.). Dom w Stawisku zawsze był otwarty dla przyjaciół obojga Iwaszkiewiczów i ich córek, a często byli to ludzie o różnych orientacjach politycznych.

W historię Stawiska okresu powojennego wpisały się wizyty królowej belgijskiej Elżbiety (1955 r.) i Artura Rubinsteina (1958 r.).

 stawisko-pietro

 

Po śmierci Anny (23.12.1979 r.) i Jarosława (2.03.1980 r.) dom w Stawisku, zgodnie z wolą pisarza, przeznaczony został na Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów.

Ulica Iwaszkiewicza? A po co w Warszawie taka ulica? Już mnie o to męczyli. A ja się nie zgadzam, ja zabroniłam. Już to widzę – ci PiS-owcy zaraz by mieli używanie – że zdrajca, że sobie nie życzą. Przyjdzie jakiś kretyn i sobie zaraz przypomni, że „Matka Joanna” była na indeksie, że bezbożny, że poseł… Ulica Iwaszkiewicza jest w Krakowie i w Podkowie Leśnej. Wystarczy. Ten niedobitek Związek Literatów miał taki pomysł. Ja mówię – nie. (…) Ja przed śmiercią ojcu przysięgałam, że nie będę budowała mu pomnika. Ojciec to sformułował tak: „Przysięgnij mi, że nie będziesz robiła odczytów o tatusiu jak Monika Żeromska”. I mu przysięgłam. A mnie wciąż ktoś namawia, żebym te odczyty robiła. (Fragment wywiadu Anny Król z Marią Iwaszkiewicz-Wojdowską, starszą córką Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, redaktorką, pisarką, po śmierci ojca opiekującą się Jego spuścizną. „Tygodnik Przegląd” z 4.08.2014 r.).

sciezka-do-kapliczki

Kto, poza stałymi mieszkańcami Stawiska, spacerował kiedyś tą magiczną ścieżką prowadzącą do kapliczki w zachodniej części parku? Umieszczona obok tablica informuje, że było to ulubione miejsce wyciszenia i skupienia Anny…

kapliczka-stawiskostawisko-dom od-strony-lasu

Dodaj do zakładek permalink.

Komentarze są wyłączone.